Waziri Mkuu wa Malaysia Anwar Ibrahim siku ya Alhamisi alikataa dhana kwamba utawala wa China unapaswa kuogopwa, akiita China “rafiki wa kweli” mwishoni mwa ziara ya Waziri Mkuu Li Qiang ya kuadhimisha miaka 50 ya uhusiano wa kidiplomasia kati ya nchi zao.
Wakati viongozi waliibua maswala kadhaa yenye utata, Anwar alisema waliyajadili kama “washirika sawa, kama marafiki wanaoaminika.” Hakutoa maelezo lakini kuna uwezekano alikuwa anarejelea suala la ubishani la mwingiliano wa madai ya eneo katika Bahari ya Kusini ya China.
“Watu wanasema, vizuri, Malaysia ni uchumi unaokua. Usiruhusu China kutumia vibaya fursa yake na unyang’anyi kutoka kwa nchi. Nikasema hapana. Kinyume chake, tunataka kufaidika kutoka kwa wenzetu, tunataka kujifunza kutoka kwa wenzetu na tunataka kufaidika kutokana na ushirikiano huu,” Anwar aliwaambia baadhi ya viongozi wa biashara 200 kwenye chakula cha mchana kilichohudhuriwa na Li.
Maneno yake yatakaribishwa na uongozi wa China, ambayo inajikuta inazidi kutofautiana na nchi kutoka Ufilipino hadi Japan inapokua kama nguvu ya kikanda barani Asia. Katika ziara yake, Li alishikilia kile alichokiita “urafiki” kati ya China na Malaysia kama mfano mzuri kwa uhusiano kati ya nchi na nchi katika eneo hilo.
Anwar alisema alikemea “propaganda zisizokoma kwamba tunapaswa kutupilia mbali na kuogopa utawala wa China kiuchumi, kijeshi, kiteknolojia.”
“Hatufanyi hivyo. Sisi nchini Malaysia, tukiwa na msimamo wa kutoegemea upande wowote, tuna dhamira ya kufanya kazi na nchi zote na China,” alisema. “Tunamwona Waziri Mkuu Li Qiang kama rafiki ambaye angefanya kazi pamoja nasi.”
Li, ambaye ni kiongozi nambari 2 wa Uchina baada ya Rais Xi Jinping, alikuwa Waziri Mkuu wa kwanza wa China kuzuru Malaysia tangu 2015. Alisafiri kwa ndege kwa ziara ya siku tatu Jumanne katika hatua ya mwisho ya ziara ya kikanda. Li pia alikuwa waziri mkuu wa kwanza wa China kuzuru New Zealand na kisha Australia katika miaka saba.
Viongozi hao wawili Jumatano walikubaliana kwamba China na nchi nyingine zinazodai katika Kusini-Mashariki mwa Asia zinapaswa kushughulikia mzozo wa Bahari ya China Kusini “kwa uhuru na ipasavyo” kupitia mazungumzo na ushirikiano, na kupitia suluhu baina ya nchi hizo mbili.
Hakuna maelezo yoyote yaliyotolewa lakini taarifa hiyo ilikuja huku kukiwa na wasiwasi kwamba mzozo huo unaweza kuzidisha mvutano kati ya Marekani na China. Marekani ilitoa onyo tena Jumanne kwamba ina wajibu wa kutetea mshirika wa mkataba wa Ufilipino, baada ya vikosi vya China kukamata boti mbili za Ufilipino zikipeleka chakula na vifaa kwenye kituo cha kijeshi katika eneo linalozozaniwa na kuwajeruhi wanajeshi kadhaa wa jeshi la wanamaji la Ufilipino.
Vietnam, Brunei, Malaysia, Ufilipino na Taiwan zote zinapinga madai ya Beijing kwa karibu Bahari nzima ya Uchina Kusini. Serikali ya Malaysia inapendelea njia za kidiplomasia na mara chache haikosoi Beijing hadharani, ingawa meli za walinzi wa pwani za Uchina zimesafiri karibu na maji ya Malaysia. Hii ni kwa sehemu ili kulinda uhusiano wa kiuchumi kwani China imekuwa mshirika mkuu wa kibiashara wa Malaysia tangu 2009. Biashara baina ya nchi hizo mbili ilipanda hadi dola bilioni 98.8 mwaka jana, ikichangia 17% ya biashara ya kimataifa ya Malaysia.
Katika chakula cha mchana, Li aliwataka wafanyabiashara kupanua ushirikiano katika nyanja zinazoibuka kama vile maendeleo ya kijani, uchumi wa kidijitali na akili bandia.
“Safari ya China na Malaysia katika kipindi cha miaka 50… ni kama msafara ambapo watu wawili wameshikana mikono na kuvuka milima na mito, na kushinda hatua kubwa iliyojaa mafanikio. Pia inaashiria mwanzo rasmi wa safari inayofuata iliyojaa matumaini,” Li alisema.
Li alipewa sherehe ya kutumwa kwa zulia jekundu na mlinzi wa heshima alipokuwa akiondoka kuelekea nyumbani baadaye Alhamisi.
Nchi hizo mbili zilifanya upya mkataba wa miaka mitano wa ushirikiano wa kibiashara na kiuchumi siku ya Jumatano na kuweka wino wa makubaliano ya kushirikiana katika sekta mbalimbali.
Wizara ya Biashara ilisema hati 11 zaidi zilitiwa saini kati ya mashirika ya Malaysia na Uchina mnamo Alhamisi ambayo inaweza kuleta uwekezaji unaowezekana wa ringgit bilioni 13.2 (dola bilioni 2.8). Hii ni pamoja na mapendekezo ya ushirikiano katika sekta ya ongezeko la thamani kama vile mafuta na gesi, nishati, elimu, kilimo, huduma za magari na matumizi, ilisema katika taarifa yake.
Taarifa ya pamoja ya serikali hizo mbili Alhamisi ilisema China itaongeza muda wa kusafiri bila visa kwa watalii wa Malaysia hadi mwisho wa 2025, wakati Malaysia itajibu kwa muda mrefu hadi mwisho wa 2026.
Ilisema nchi hizo mbili pia zitateua kwa pamoja ngoma ya simba, ngoma ya kitamaduni inayochezwa wakati wa Mwaka Mpya wa Mwezi Mpya na sherehe, kuwa kwenye urithi wa kitamaduni usioonekana wa UNESCO. Karibu robo ya watu milioni 33 wa Malaysia ni wa kabila la Wachina.
