Mahakama ya Kimataifa ya Uhalifu (ICC) imetoa hati ya kukamatwa kwa aliyekuwa Waziri wa Ulinzi wa Urusi Sergei Shoigu na Mkuu wa Majenerali Valery Gerasimov kwa tuhuma za uhalifu wa kimataifa, uhalifu wa kivita na uhalifu dhidi ya binadamu.
Mahakama ilisema Jumanne kwamba wawili hao wanadaiwa kuhusika na uhalifu wa kivita mara mbili: kuelekeza mashambulizi kwenye vitu vya kiraia na kusababisha madhara makubwa kwa raia au uharibifu wa vitu vya kiraia. Pia wanatuhumiwa kufanya uhalifu dhidi ya ubinadamu.
Siku hiyo hiyo, mahakama kuu ya Uropa iliipata Urusi na hatia ya ukiukaji wa kimfumo wa haki za binadamu katika eneo la Crimea linalokaliwa kwa mabavu tangu Februari 2014, na hivyo kuashiria ushindi wa Kyiv katika kesi yake ya kwanza ya kusikilizwa baina ya mataifa dhidi ya Moscow kuhusu peninsula ambayo inaweza kufungua njia kwa kesi zaidi kama hizo.
Kufuatia tangazo la ICC, shirika la habari la serikali ya Urusi TASS lilinukuu Baraza la Usalama la Urusi, chombo cha serikali kinachoongozwa na Shoigu, kikiita uamuzi wa mahakama hiyo “batili na batili.”
“Haina maana, kwani mamlaka ya ICC haifikii Urusi, na [uamuzi] ulifanywa ndani ya mfumo wa vita vya mseto vya nchi za Magharibi dhidi ya nchi yetu,” TASS ilinukuu chombo hicho ikisema.
Maafisa wa Ukraine walikaribisha tangazo la ICC Jumanne. Rais Volodymyr Zelensky alisema uamuzi huo unaonyesha kuwa “hakuna cheo cha kijeshi au mlango wa baraza la mawaziri unaoweza kuwakinga wahalifu wa Urusi dhidi ya uwajibikaji.” Mchunguzi wa haki za binadamu nchini humo Dmytro Lubinets alisema uamuzi wa ICC unamaanisha Ukraine ilikuwa hatua karibu na kupata haki.
“Mapema au baadaye, adhabu ya haki itampata kila mhalifu wa vita!” Alisema katika taarifa yake iliyowekwa kwenye Telegram yake.
Andriy Yermak, mkuu wa ofisi ya rais wa Ukrainia, alisema Shoigu na Gerasimov wanashikiliwa “kila mtu mmoja mmoja.”
“Huu ni uamuzi muhimu. Kila mtu atawajibishwa kwa uovu,” alisema kwenye taarifa.
Hati za kukamatwa zinawaweka Shoigu na Gerasimov kwenye orodha inayosakwa na ICC, ingawa hakuna uhakika kama watawahi kushtakiwa.
Mahakama haifanyi kesi bila kuwepo mahakamani na hakuna uwezekano kwamba zingekabidhiwa na Moscow.
Hati hizo mbili zinafanya jumla ya maafisa wakuu wa Urusi wanaosakwa kwa uhalifu wa kivita kufikia wanne kwani hapo awali ICC ilitoa waranti wa kukamatwa kwa Rais Vladimir Putin na afisa wa Urusi Maria Lvova-Belova kwa madai ya mpango wa kuwafukuza watoto wa Ukraine nchini Urusi.
Iko mjini The Hague, Uholanzi, na kuundwa kwa mkataba unaoitwa Mkataba wa Roma, ICC inafanya kazi kwa kujitegemea. Nchi nyingi – 124 kati yao – ni washirika wa mkataba huo, lakini kuna tofauti kubwa, ikiwa ni pamoja na Marekani, Urusi na Ukraine.
Chini ya Sanamu ya Roma, nchi yoyote ambayo imetia saini inalazimika kumkamata na kumkabidhi yeyote anayekabiliwa na hati ya kukamatwa ya ICC.
Utawala wa haki za binadamu wa Crimea
Katika kesi nyingine Jumanne, Mahakama ya Ulaya ya Haki za Kibinadamu iliamua kwa kauli moja kwamba Urusi ilikiuka vifungu 11 vya Mkataba wa Ulaya wa Haki za Kibinadamu huko Crimea, ambao ulitwaliwa na Moscow kufuatia uvamizi wake haramu wa peninsula miaka 10 iliyopita.
Zilijumuisha ukiukaji wa haki za kuishi, uhuru, usalama na kesi ya haki, na kukataza unyanyasaji wa kinyama au udhalilishaji, kulingana na taarifa ya mahakama.
Mahakama hiyo pia iligundua kwamba Urusi ilikiuka itifaki tatu za Mkataba wa Ulaya: ulinzi wa mali, haki ya elimu, na uhuru wa kutembea. Mahakama iliamua Urusi lazima iwarudishe salama wafungwa waliochukuliwa kutoka Crimea hadi Urusi.
Baadhi ya ukiukaji ambao Urusi ilipatikana na hatia mnamo 2014.
Margarita Sokorenko, Kamishna wa Mahakama ya Ulaya ya Haki za Kibinadamu ya Wizara ya Haki ya Ukrainia, alisema uamuzi huo “unabatilisha madai ya miongo kadhaa ya Urusi kwamba haki za binadamu huko Crimea zinaheshimiwa.”
Hapo awali Urusi ilikanusha madai ya ukiukaji wa haki za binadamu huko Crimea, na ilifukuzwa kutoka kwa Baraza la Ulaya mnamo Machi 2022 kufuatia uvamizi wake kamili wa Ukraine.
Kwa kujibu, Moscow ilijiondoa kutoka kwa mamlaka ya mahakama ya Ulaya, na kuweka Machi 15, 2022 kama hatua ya mwisho ambayo ilidai kwamba maamuzi yoyote yaliyotolewa dhidi ya Urusi hayatahesabiwa.
Kuwadhuru raia
Shoigu, mmoja wa raia wa Urusi wanaosakwa na ICC, ni mshirika wa karibu wa muda mrefu wa Putin ambaye alihudumu kama waziri wa ulinzi wa Urusi kwa miaka 12. Alifutwa kazi na Putin mwezi uliopita, nafasi yake kuchukuliwa na mchumi Andrey Belousov
Aliongoza uvamizi kamili wa Ukraine mnamo 2022, ambao uliishangaza Kyiv lakini hivi karibuni alirudishwa nyuma, akifichua udhaifu wa jeshi la Moscow lililojaa ufisadi. Bado, Shoigu amebaki kuwa mwanasiasa maarufu nchini Urusi. Akiwa ametumia miongo miwili kama waziri wa hali za dharura, alikuza taswira ya afisa ambaye huleta msaada inapohitajika.
Gerasimov, wakati huo huo, amekuwa kwenye usukani wa vikosi vya jeshi la Urusi kwa zaidi ya muongo mmoja. Alikuwa mmoja wa kikundi kidogo cha watu waliohusika na kupanga uvamizi kamili wa Ukraine. Aliteuliwa rasmi kama kamanda mkuu wa kampeni mnamo Januari 2023.
ICC ilisema uhalifu unaodaiwa unahusiana na “idadi kubwa ya migomo dhidi ya mitambo mingi ya umeme na vituo vidogo” ambayo ilitekelezwa na Urusi kote Ukraine kati ya Oktoba 2022 na angalau Machi 2023.
Jopo la majaji watatu ambao walifanya uamuzi wa kutoa hati za kukamatwa Jumatatu walihitimisha kwamba Shoigu na Gerasimov waliamuru mgomo dhidi ya vitu vya kiraia, ambayo ni uhalifu wa kivita chini ya sheria za kimataifa za kibinadamu.
Majaji hao pia walisema, ingawa baadhi ya shabaha hizo zingeweza kuonekana kuwa muhimu kwa kampeni ya kijeshi ya Urusi wakati huo, ni wazi kuwa kuzipiga kungesababisha madhara kwa raia na kwamba madhara yanayotarajiwa yangekuwa mengi ikilinganishwa na faida ya kijeshi. kuwapiga.
Mwendesha mashtaka wa mahakama hiyo Karim Khan alisema katika taarifa tofauti siku ya Jumanne kwamba kampeni ya Urusi wakati huo iliwakilisha “njia ya maadili inayohusisha tume nyingi za vitendo dhidi ya raia.” Kwa hivyo, alisema, vitendo vya Shoigu na Gerasimov vinaweza kuwa uhalifu dhidi ya ubinadamu.
