Katika miaka ya hivi karibuni, Russia imetekeleza mikakati mbalimbali ya kukwepa vikwazo vilivyowekwa na nchi za Magharibi na kudumisha mauzo yake ya mafuta. Mojawapo ya mbinu kuu zinazotumiwa na Urusi ni kuelekeza mauzo yake ya mafuta kutoka Ulaya hadi soko mbadala kama vile India na Uchina. Kwa kuelekeza upya mtiririko wake wa mafuta, Urusi inalenga kupunguza athari za vikwazo na kuhakikisha soko thabiti la rasilimali zake muhimu za nishati. Muhtasari huu wa kina utaangazia undani wa jinsi Urusi imeweza kugeuza mauzo yake mengi ya mafuta kutoka Ulaya hadi India na Uchina, na kukwepa vikwazo vilivyo.
Vikwazo kwa Urusi
Kufuatia Urusi kulitwaa eneo la Crimea mwaka 2014 na kuhusika kwake katika mzozo wa Mashariki mwa Ukraine, nchi za Magharibi, zikiwemo Umoja wa Ulaya (EU) na Marekani, ziliiwekea Urusi vikwazo vya kiuchumi. Vikwazo hivi vililenga sekta mbalimbali za uchumi wa Urusi, zikiwemo nishati, fedha na ulinzi. Kusudi lilikuwa kutoa shinikizo kwa Urusi na kuilazimisha kubadili tabia yake nchini Ukraine.
Moja ya hatua muhimu zilizotekelezwa na EU ilikuwa kizuizi cha upatikanaji wa masoko ya fedha ya Ulaya kwa benki na makampuni ya serikali ya Kirusi. Zaidi ya hayo, EU iliweka vikwazo kwa biashara ya silaha na Urusi na kuzuia usafirishaji wa bidhaa za matumizi mawili na maombi ya kijeshi yanayoweza kutokea.
Katika sekta ya nishati, EU ilianzisha vikwazo juu ya uhamisho wa teknolojia kuhusiana na utafutaji wa mafuta na miradi ya uzalishaji nchini Urusi. Hatua hizi zililenga kupunguza uwezo wa Urusi wa kuendeleza maeneo mapya ya mafuta na kufikia teknolojia za hali ya juu zinazohitajika kwa uchimbaji wa maji ya kina kirefu au utafutaji wa Arctic.
Masoko ya Usafirishaji wa Mafuta Mseto
Ikikabiliwa na vikwazo hivi, Urusi ilianza mkakati wa kubadilisha masoko yake ya nje ya mafuta kutoka Ulaya kuelekea Asia. Mseto huu sio tu unaisaidia Urusi kupunguza athari za vikwazo vya Magharibi lakini pia hugusa kuongezeka kwa mahitaji ya nishati katika nchi zinazoinukia kiuchumi.
1. Kuongeza Mauzo kwa China
China imeibuka kama mshirika muhimu wa sekta ya nishati ya Russia. Katika miaka ya hivi karibuni, nchi zote mbili zimeimarisha uhusiano wao wa kiuchumi kupitia mikataba mbalimbali, ikiwa ni pamoja na mikataba ya ushirikiano wa nishati. Urusi imetaka kupanua mauzo yake ya mafuta kwa China kupitia ujenzi wa mabomba mapya na kuongeza usafirishaji wa mafuta ghafi.
Mojawapo ya miradi muhimu inayowezesha mseto huu ni bomba la Mashariki ya Siberia-Pasifiki (ESPO). Bomba la ESPO linaunganisha maeneo ya mafuta ya Russia katika Siberia ya Mashariki na mikoa ya kaskazini mashariki ya China, na kuwezesha usambazaji wa mafuta ya moja kwa moja kwa Uchina. Bomba hilo lina uwezo wa kuchukua takriban mapipa milioni 1.6 kwa siku (bpd) na lina jukumu muhimu katika kuelekeza mafuta ya Urusi mbali na Ulaya.
Zaidi ya hayo, Urusi na Uchina zimetia saini mikataba ya muda mrefu ya usambazaji wa mafuta, kuhakikisha soko thabiti la mafuta ya Urusi. Mikataba hii hutoa motisha kwa kuongezeka kwa ushirikiano katika sekta ya nishati na kusaidia Urusi kukabiliana na kupungua kwa mahitaji yoyote ya Ulaya.
2. Kupanua Biashara na India
India, pamoja na uchumi wake unaokua kwa kasi na mahitaji ya nishati, pia imekuwa soko la kuvutia kwa mauzo ya mafuta ya Urusi. Urusi imekuwa ikifuatilia kwa dhati uhusiano thabiti wa kibiashara na India, ikijumuisha katika sekta ya nishati.
Ili kuwezesha kuongezeka kwa mauzo ya mafuta kwenda India, Urusi imegundua njia mbadala za usafirishaji kama vile Ukanda wa Kimataifa wa Usafiri wa Kaskazini-Kusini (INSTC). INSTC ni mtandao wa usafiri wa aina nyingi unaounganisha India, Iran na Urusi. Kwa kutumia ukanda huu, Urusi inaweza kusafirisha mafuta yake hadi India kwa ufanisi zaidi, kwa kupita njia za jadi za baharini.
Zaidi ya hayo, Urusi imetaka kuimarisha ushirikiano wa nishati na India kupitia ubia na ubia wa uwekezaji. Kwa mfano, Rosneft, kampuni kubwa ya mafuta inayomilikiwa na serikali ya Urusi, imepata hisa katika viwanda vya kusafisha India na kuchunguza fursa za ushirikiano katika miradi ya utafutaji na uzalishaji.
Athari kwa Uagizaji wa Mafuta ya Ulaya
Wakati Urusi inapotosha mauzo yake ya mafuta kutoka Ulaya hadi soko mbadala kama vile Uchina na India, nchi za Ulaya zimepata kupungua kwa uagizaji wao wa mafuta ya Urusi. Mabadiliko haya yamelazimisha mataifa ya Ulaya kutafuta wasambazaji bidhaa mbadala au kuongeza uagizaji kutoka maeneo mengine.
Ili kufidia uagizaji uliopunguzwa kutoka Russia, nchi za Ulaya zimebadilisha vyanzo vyao vya mafuta, ikiwa ni pamoja na kuongeza uagizaji kutoka Mashariki ya Kati na Afrika Kaskazini. Zaidi ya hayo, baadhi ya nchi za Ulaya zimewekeza katika kupanua uzalishaji wao wa ndani au kuchunguza vyanzo vya nishati mbadala ili kupunguza utegemezi wa mafuta kutoka nje.
