Ripoti ya hivi majuzi kwamba sehemu ya dola bilioni 2.8 za ufadhili wa kibinadamu wa Afghanistan zilizotolewa na Marekani zilikwenda kwa Taliban imezua utata mkubwa, hasa kati ya Republican.
Suala hili limekuwa kitovu cha mjadala wa kisiasa, likiangazia wasiwasi juu ya jinsi serikali ya Biden inavyoshughulikia kujiondoa kutoka Afghanistan na uwezekano wa kuunga mkono serikali inayochukuliwa kuwa ya kigaidi.
Kufuatia machafuko ya kuondoka kwa wanajeshi wa Merika kutoka Afghanistan mnamo Agosti 2021, Taliban walinyakua udhibiti wa nchi hiyo haraka.
Utawala wa Biden, unaokabiliwa na mzozo wa kibinadamu huku mamilioni ya Waafghani wakikabiliwa na njaa na kuyahama makazi yao, uliahidi kuendelea kutoa misaada ya kibinadamu kwa watu wa Afghanistan. Msaada huu ulikusudiwa kushughulikia mahitaji makubwa ya idadi ya watu, bila kujali utawala wa Taliban.
Ripoti ya Mkaguzi Mkuu Maalum wa Ujenzi Mpya wa Afghanistan (SIGAR) ilifichua kuwa sehemu ya dola bilioni 2.8 za msaada wa kibinadamu wa Marekani zilitolewa kupitia benki kuu ya Afghanistan inayodhibitiwa na Taliban.
Ufichuzi huu umeibua shutuma kali kutoka kwa Warepublican, ambao wanahoji kuwa ni sawa na kufadhili kwa njia isiyo ya moja kwa moja shirika la kigaidi. Wanadai kwamba hatua za utawala wa Biden sio tu mbaya kiadili lakini pia hazina busara kimkakati, ambazo zinaweza kuwatia moyo Taliban na kudhoofisha masilahi ya Amerika katika eneo hilo.
Ufadhili wa Taliban, hata kwa njia isiyo ya moja kwa moja, ni wa kulaumiwa kimaadili na unadhoofisha maadili ya Marekani.
Inatuma ujumbe hatari kwa ulimwengu, ikipendekeza kwamba Merika iko tayari kuunga mkono serikali za kigaidi.
Inaweza kuwatia moyo Taliban na kuongeza hatari ya mashambulizi ya kigaidi siku zijazo.
Utawala wa Biden unapaswa kutanguliza usalama wa raia wa Merika na washirika wake badala ya kutoa msaada kwa Taliban.
Msaada huo umekusudiwa kwa watu wa Afghanistan, sio Taliban, na ni muhimu katika kuzuia janga la kibinadamu.
Kukata misaada kutazidisha hali mbaya zaidi kwa Waafghanistan wa kawaida, ambao tayari wanakabiliwa na umaskini na njaa.
Marekani ina wajibu wa kimaadili kusaidia wale wanaohitaji, bila kujali hali ya kisiasa.
Utawala wa Biden umetekeleza ulinzi ili kuhakikisha kuwa msaada huo hauwanufaishi Taliban moja kwa moja.
Mzozo juu ya ufadhili wa kibinadamu wa Afghanistan umekuwa suala kuu la kisiasa, na kugawanya zaidi Amerika kwa misingi ya kiitikadi. Warepublican wametumia suala hilo kukosoa sera ya kigeni ya utawala wa Biden na jinsi inavyoshughulikia kujiondoa kwa Afghanistan. Mjadala huo huenda ukaendelea, huku pande zote mbili zikitaka kulitumia suala hilo kujinufaisha kisiasa.
